آموزش شهروندی در مدارس شهر

آموزش شهروندی به ساکنان شهر یکی از رسالت‌های نهادهای مختلف اجتماعی در محیط شهری است. هم‌چنین یکی از طرح‌هایی که به صورت یک مداخلة شهروندی در سطح مدارس راهنمایی شهر تهران در حال انجام است طرح «شهردار مدرسه» است. هدف این طرح توسعه و ترویج مشارکت اجتماعی و نهادینه کردن مهارت‌های شهروندی در بین دانش‌آموزان است. بر این اساس مقالة حاضر به بررسی میزان اثربخشی طرح شهردار مدرسه پرداخته است؛ زیرا دست‌اندرکاران و مسئولان مدیریت شهری و نیز آموزش و پرورش همواره با این پرسش مواجه بوده‌اند که تا چه اندازه طرح شهرداری مدرسه به لحاظ اهداف مورد نظر از اثربخشی لازم برخوردار است؟ برای سنجش میزان اثربخشی طرح شهردار مدرسه از مدل CIPp استفاده ‌شده است. البته سعی شده در این مطالعه فقط نتایج ارزش‌یابی کیفیت برون‌داد طرح ارائه شود. روش انجام تحقیق ارزش‌یابی است و جامعة آماری آن را کلیة دانش‌آموزان شهردار مدرسه، والدینشان و مدیران مدارس در مناطق 22 گانة شهرداری در سال تحصیلی 1391 – 1390 تشکیل می‌دهد. برای جمع‌آوری اطلاعات از ابزار «پرسش‌نامه» و نیز برای سنجش وضعیت اعتبار مفاهیم و متغیرها از دو روش‌ اعتبار صوری و اعتبار نمونه‌گیری (منطقی) استفاده شده است. هم‌چنین از آزمون آلفای کرونباخ برای دست‌یابی به پایایی مفاهیم کمک گرفته‌ایم. در نهایت در جمع‌بندی وضعیت پیامدها و آثار طرح بر روی دانش‌آموزان می‌توان چنین قضاوت کرد که بیش‌ترین تأثیر طرح شهردار مدرسه در افزایش احساس مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نیز افزایش علاقه و تعلق نسبت به محیط مدرسه است. در مقابل مواردی از قبیل افزایش مشارکت جمعی در بین دانش‌آموزان، افزایش آموزش و آگاهی‌بخشی به سایر دانش‌آموزان مدرسه و نیز بهبود وضعیت تحصیلی شهرداران مدرسه در سطح نامطلوبی ارزیابی شده‌اند.